Co to jest kajzerka poznawczo-behawioralna, czyli o kamieniu węgielnym psychoterapii CBT
„Kajzerka” to funkcjonująca w środowisku psychoterapeutów poznawczo-behawioralnych nazwa najbardziej podstawowego modelu pozwalającego zrozumieć naturę problemów doświadczanych przez człowieka (w moim subiektym odczuciu nazwa ta dużo bardziej trafia do klientów niż formalne ABC Ellisa). Autorem modelu jest Albert Ellis, który w swojej koncepcji zręcznie połączył filozofię stoików z potrzebą niesienia pomocy osobom doświadczającym cierpienia.
Co warto wiedzieć o emocjach, aby skutecznie wspomagać ich regulację
„Wszyscy doświadczamy różnego rodzaju emocji i próbujemy radzić sobie z nimi bardziej lub mniej skutecznie. Doświadczenie lęku samo w sobie nie jest prawdziwym problemem. Jest nim nasza zdolność do uświadamiania sobie tego lęku, zaakceptowania go, w miarę możliwości wykorzystania oraz dalszego funkcjonowania pomimo jego odczuwania. Bez emocji naszemu życiu brakowałoby znaczenia, charakteru, intensywności, radości i więzi z innymi. Emocje mówią nam o naszych potrzebach, frustracjach i prawach – motywują nas do zmiany albo ucieczki od trudnych sytuacji, dzięki nim wiemy również kiedy jesteśmy zadowoleni.”
POLECAM: Książka na TAK – „Mózg na Tak” Daniel J. Siegel, Tina P. Bryson
Mam takie ćwiczenie w gabinecie, które bardzo lubię. Pytam rodziców, którzy siadają na kanapie na przeciwko: A jakie byście Państwo chcieli mieć dziecko? Jakiego rodzaju umiejętności życiowe i cechy chcielibyście, aby rozwinęło?
I to jest bardzo otwierające pytanie. Ludzie zazwyczaj przychodzą do gabinetu z problemami, kłopotami, etykietami. A tutaj pytanie o marzenia i nadzieje. Niekoniecznie spodziewany początek.
To są takie mikrocuda na skalę 50-minutową. Niektórzy się zamyślają, inni stwierdzają: „To jest bardzo dobre pytanie. Dziękuję Pani za nie.” A jeszcze inni zdają się mieć już gotową odpowiedź. Zazwyczaj wśród wyliczeń pada coś w rodzaju: ciekawość, odwaga, empatia, rozwiązywanie problemów, odporność na porażki i przeciwności, samoświadomość, chęć rozwoju, odpowiedzialność, prawidłowa samoocena, współpraca.
Ostateczny kształt listy zależny jest od wartości istotnych w danej rodzinie, jednak zaryzykuję, że pewne cechy i umiejętności są stałe. Chcemy dla naszych dzieci podobnych umiejętności, które utożsamiamy ze szczęściem, sukcesem i dobrostanem.
Autyzm u dziewcząt
Przez wiele lat w świadomości społeczeństwa i klinicystów autyzm funkcjonował jako zjawisko typowo męskie. Przekonanie to odzwierciedla się w obrębie szacunkowych danych dotyczących proporcji mężczyzn i chłopców o cechach autystycznych do liczby dziewcząt i kobiet, które w swoim funkcjonowaniu ujawniają cechy autystyczne. W zależności od źródła znajdujemy informacje o tym, że jest to 4:1 i/lub 2,6:1. Pomimo działań i rosnącej świadomości społecznej klinicyści i badacze nadal wskazują na pewne niedoszacowanie rozpoznań w populacji kobiet i dziewcząt. Większość narzędzi diagnostycznych oraz kryteriów diagnostycznych została zaprojektowana w oparciu o wyniki badań, w których dominowali chłopcy z autyzmem. Dodatkowo w kontekście dziewcząt mówi się o zjawisku „kamuflażu”/„maskowania”, które może znacząco utrudniać rozpoznanie cech autyzmu w tej grupie.
Autyzm – zaburzenie czy styl funkcjonowania?
Kiedy zaczynamy interesować się zagadnieniem spektrum autyzmu możemy spotkać wiele pojęć, które starają się przybliżyć nam rozumienie samego konstruktu. W gąszczu oferowanych pojęć łatwo się zgubić. W samych znaczeniach odnaleźć można znamiona dwóch perspektyw: medycznej (opartej na klasyfikacji zaburzeń psychicznych oraz pojęciu normy i patologii) oraz hipotezy neuroróżnorodności (bazującej na różnicach w budowie strukturalnej układu nerwowego). Zacznijmy od ich wyjaśnienia.
POLECAM: „Odkręćmy emocje” Deborah Marcero, czyli jak sobie radzić z uczuciami.
Lubimy to co przyjemne. I chcemy być jak najdalej od tego co nieprzyjemne. Całkiem nieźle daje się tę zasadę zastosować w świecie zewnętrznym, jednak problem pojawia się wtedy kiedy próbujemy przenieść ją do świata naszych wewnętrznych przeżyć – uczuć i myśli. Zaczynamy oddalać się od swoich doświadczeń i jesteśmy zdeterminowani zrobić wszystko, aby pozbyć się tego co trudne. Mamy naprawdę różne sposoby na upychanie niechcianego w kącikach i zakamarkach naszej psychiki. Kiedy znajdziemy się w sytuacji, która stanowi źródło lęku, smutku, złości czy bezradności chcemy jak najszybciej obniżyć powstałe napięcie i pozbyć się dyskomfortu. Naszym celem zaczyna być jedno: nie czuć.
POLECAM: „Empatia. 48 ćwiczeń, które nauczą dziecko wyrażać swoje emocje, rozumieć innych oraz dbać o relacje.” – Hiedi France
Ta mała książeczka po brzegi wypakowana jest wiedzą i ćwiczeniami. Sprawdzi się jako pomoc dla terapeutów, którzy pracując z dziećmi w młodszym wieku szkolnym znajdą tutaj skarbnicę ciekawych pomysłów na zaaranżowanie sesji (a nawet pomysł na cały protokół terapeutyczny!). Będzie także doskonałym prezentem od rodzica dla dziecka, który ofiarowując ją swojemu dziecku daje mu coś znacznie więcej – szansę na zdrowe i silne relacje. Wypełniana wspólnie i omawiana będzie dodatkowo pięknym budulcem waszej niepowtarzalnej więzi.
Co to jest i o co chodzi z tą terapią poznawczo-behawioralną?
Ten artykuł od pierwszego zdania będzie w zgodzie z jednym z głównych założeń psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Wyprostuję w nim mity i zadbam o rzetelną psychoedukację o podstawach, tak abyś wiedział na co się decyzdujesz. Właśnie to, czyli psychoedukacja pacjenta o modelu terapii to jedno z podstawowych założeń nurtu poznawczo-behawioralnego (cognitive behavioral therapy, CBT) który zazwyczaj stanowi ważny element wstępnych konsultacji i/lub początkowej fazy terapii.
Model ABC ELLISA w praktyce terapeutycznej z dziećmi i młodzieżą
Badania nie dostarczają nam jednoznacznych odpowiedzi na pytanie jaki wiek jest odpowiedni dla podjęcia efektywnych działań terapeutycznych w nurcie CBT, zwracają jednak ogólnie uwagę, że konieczne jest dopasowanie prezentowanych materiałów do aktualnych możliwości psychofizycznych prezentowanych przez dziecko.
POLECAM: „Zderzenie z rzeczywistością” – Russ Harris
„Nic nie przygotowuje Cię na te chwile, gdy rzeczywistość wymierza ci policzek, powala cię na łopatki i wywraca twoje życie do góry nogami. Zderzenie z rzeczywistością może pozbierać różne formy, takie jak śmierć bliskiej osoby, poważna choroba czy uraz, przerażający...